Liesbeth made me do it: Struikelstenen

19 reacties

Liesbeth schreef een blog over Stolperstein, oftewel struikelstenen. Stenen die worden geplaatst in de stoep voor huizen van de slachtoffers van de nazi terreur. Zij maakte melding van het feit dat er 8.500 stenen verspreid door Nederland liggen en schreef Zoek ze eens op. Wie weet liggen ze dichterbij dan je denkt.

Ik google-de en zag dat er in Venlo 18 stenen liggen. Op loopafstand van mijn huis. Wel eens gezien, maar nooit bewust bij stil gestaan. Ik schreef haar dat ik dat binnenkort ging recht zetten. Ik zeg zoiets vaker, maar doe dat nooit. Iets met denken dat ik dit onthoud, en het meteen vergeet. Dus schreef ik het in mijn agenda. Voor ergens een keer deze maand.

Een uur na het plaatsen van die opmerking kreeg ik een appje van Liesbeth. Dat ik voor straf maar een blogje over de struikelstenen moest schrijven. Het bleef niet bij het ene appje. Ik gaf aan binnenkort op pad te gaan om ze allemaal te zoeken, want na een slechte nacht was ik niet vooruit te branden.

Ik ken mijzelf. Dat ik het zoeken van de struikelstenen in mijn planner heb gezet wil niet zeggen dat ik het doe. Langzaam begon de mist uit mijn hoofd weg te trekken, en aangezien ik vandaag vrij ben (binnen de meeste zorg CAO’s is 5 mei elk jaar een feestdag) leek het mij wel symbolisch om juist vandaag die stenen te gaan zoeken.

Ik wandelde naar de stad en ging op zoek naar de struikelsteen op de Peperstraat 10. (Grenswerk) Na de gehele straat 10 maal doorkruist te hebben, had ik nog geen steen gevonden. Maar ja, er ligt een terras voor het pand, dus wellicht stond eer wel een bank op. Ik wandelde door naar steen nummer 2 op de Geldersepoort. In dat pand zit een Duitse supermarkt. Het pand is enorm, maar ik ben er driemaal omheen gewandeld, zonder een steen te vinden. Maar ook hier staat een terras buiten, maar ook een bloemenkraam.

Ik ging op zoek naar het Arsenaalplein 2. Het begint flauw te worden, want na eerst drie keer fout gelopen te zijn, vond ik wel het adres, maar geen steen. Hevig aan mijzelf twijfelend liep ik de Klaasstraat op. Op nummer 17 zit mijn favoriete boekhandel. De eerste regendruppels vielen, en ik liep naar binnen. Bij het afrekenen (het is voor mij onmogelijk een boekhandel met lege handen te verlaten) in het VVV gedeelte lag de vraag Waar liggen de struikelstenen? op het puntje van mijn tong, maar ik ben eigenwijs. Weer buiten struikelde ik er bijna over.

Nu ik wist wat ik zocht, en hoe onmogelijk klein de stenen zijn, sloeg ik rechtsaf naar de Begijnengang nummer 2. Daar zit de bibliotheek. Een plek waar ik in 2019 meer dan regelmatig kwam. Hoe kon het nou dat ik de steen voor de deur nooit had gezien? Het antwoord op die vraag vond ik toen ik eenmaal thuis was. De stenen zijn pas in 2021 gelegd. De steen zelf vond ik uiteindelijk met behulp van een aanwezige bibliothecaris die wel wist dat er een steen lag, maar niet precies waar, en ondanks haar jonge leeftijd (ik schatte haar begin 20) nieuwsgierig werd en mee ging zoeken. Vijf minuten later had ik steen nummer 4 op de gevoelige plaat vastgelegd.

Gesterkt door dit resultaat liep ik terug naar de Peperstraat en vond dit keer de drie stenen in één keer en realiseerde mij dat ik bij de eerste poging telkens die plek had uitgekozen om rustig rond te kijken.

Het was ondertussen gestopt met zachtjes regenen. Mijn eerste impuls was, kortste weg naar huis, maar dat voelde niet goed. De mensen achter de stenen had die optie ook niet. Dit keer liep ik in één keer naar het Arsenaalplein, vond het vermoedelijke huis maar ondanks de regen die haar best deed de stenen meer te laten opvallen, vond ik de steen niet.

Ik twijfelde tussen een tweede poging wagen rondom de Duitse supermarkt, of naar het volgende adres te gaan. Het water stond ondertussen in mijn ondergoed. Iets wat maakte dat ik naar Markt 5 liep want bijna de kortste route naar huis. De stenen bleken voor de ingang van een tassen en frutsel-winkel te liggen. Ik ging door de knieën om de vier stenen op de gevoelige plaat vast te leggen en werd bijna, hoe ironisch, omver gelopen door een Duits gezin die in de winkel wilde schuilen.

De laatste vijf stenen zijn te vinden op het adres Vleesstraat 61. Al rondkijkend naar bordjes met huisnummers liep ik er pardoes overheen. Eenmaal op 67 aangekomen wist ik dat ik een stukje moest teruglopen.

Het zijn stenen, geen gezichten. Toch maken zij indruk. Louis, vermoord op de dag dat mijn vader 17 werd. Mijn vader, die een koffertje klaar had staan om onder te duiken. Of wat te denken van Arthur. Pas zes maanden oud toen hij, op dezelfde dag als zijn moeder, werd vermoord. De rillingen die ik regelmatig had, werden niet allemaal veroorzaakt door mijn natte kleding.

Liesbeth, bedankt voor je strafwerk. En die laatste twee stenen, die ga ik vinden. Al moet de onderste steen boven komen.

19 Comments

  1. Mooie gedachte dat zij de optie om naar huis te gaan niet hadden. Goed gedaan! Goed om hun namen te blijven noemen.

    Geliked door 1 persoon

  2. Mooi dat je dat hebt gedaan. Ik sta altijd stil bij een steen en zeg de naam, hardop. Er liggen er in mijn stad heel wat. Maar bijv. ook in Amsterdam waar ik vaak wandel

    Like

  3. Ik heb deze stenen wel eens gezien, maar wist niet dat ze hiervoor dienden. Zo leer je elke dag weer wat nieuws.
    Het is echt verschrikkelijk wat er toen allemaal is gebeurd en persoonlijk vind ik het belangrijk dat dit deel van onze geschiedenis niet uit het oog wordt verloren.
    Ik was vanmorgen tijdens het wandelen nog aan het denken wat er door mensen hun hoofd moet zijn gegaan 78 jaar terug op deze dag. En het enige waar de meesten nu nog aan denken bij 5 mei, is dat ze er een aantal jaren terug nog jaarlijks een dag vrij voor kregen. De reden van die vrije dag lijkt echter compleet aan ze voorbij te gaan.

    Like

    1. Wat dat laatste betreft valt deze dag in dezelfde categorie als Pasen, Hemelvaart en Pinksteren.
      Om terug te komen op het eerste.. ik. Wist het vaag. Maar zonder Liesbeth was ik ze niet gaan zoeken. Had ik verder niet nagedacht. Deels door mijn afkomst. Mijn roots liggen in Eindhoven en Eindhoven is op 18 september 1944 al bevrijd.

      Like

  6. O wat ben jij een bikkel je hoeft voor mij niet door de regen te lopen en er meteen een heleboel gaan zoeken, ben je toch een mooi mens. Ik vind het mooi dat ze klein zijn, dat je moet bukken en in jouw geval ook zoeken. Je eert mensen die in jouw stad voor het laatst gelukkig waren, hoe mooi is dat.

    Like

  8. Het is een afgrijselijke geschiedenis natuurlijk. Geschiedenis waar ‘we’ van zouden moeten leren. En misschien ‘ze’ ook wel. Ik wacht op het moment dat het slachtofferschap van ooit wordt ingezet voor wijsheid en mededogen met álle medemensen, in plaats van het nu nog steeds gehanteerde ‘oog om oog’. Óf het moment dat er struikelstenen komen voor alle vermoorde Palestijnen…

    Like

    1. We en ze moeten van alle geschiedenis leren; we en ze lijken daar niet toe in staat te zijn. Individuele leden van de we en ze gemeenschap wel, maar het collectief (de mensen met de meeste macht) denkt er anders over.
      Het feit dat de alle Joodse regeringen sinds het ontstaan van de staat Israël een walgelijk beleid voert ten opzichte van de Palestijnen, maakt de genocide door de nazi’s niet minder erg. Of terecht (wat jouw reactie bijna lijkt te suggereren.
      Dit initiatief, wat niet alleen de Joodse slachtoffers, maar bijvoorbeeld ook verzetshelden, hun naam terug geeft, is bedacht door een Duitser, geboren in het na-oorlogse Duitsland. Een soort burgerinitiatief waardoor we en ze even ons wordt.

      Geliked door 1 persoon

  9. Het nadeel van die struikelstenen is wel dat je met je gezicht naar beneden moet kijken. Zo loopt niemand die ergens naartoe gaat.

    Like

  10. Een goede invloed heeft Liesbeth. Wist je dat ze het over legging in mijn gemeente had?
    goed dat je dit gedaan hebt. Nu zul je ze waarschijnlijk nooit meer missen als je ergens wandelt waar ze liggen.

    Like

    1. Denk het ook niet. En de jongedame van de bibliotheek weet in ieder geval die steen terug te vinden.
      En nee, dat had ik even niet door, dat het bij jullie in de gemeente was.

      Like

  11. Mijn stadsdeel is te jong voor deze geschiedenis.
    Maar elders in Amsterdam kom ik deze gedenkstenen regelmatig tegen. Het helpt inderdaad om te weten waar je naar moet kijken.

    Stille groet,

    Geliked door 1 persoon

Reacties zijn gesloten.